FAQ
FAQ
Zrównoważona transformacja biznesu – to zmiana sposobu prowadzenia przedsiębiorstwa w kierunku firmy uwzględniającej w swoich działaniach – poza wynikiem finansowym – również wpływ oddziaływania na środowisko oraz ludzi (społeczeństwo). Firmy prowadzące biznes w sposób zrównoważony dążą do ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko oraz troski o pracowników, przestrzeganie praw człowieka w całym łańcuch dostaw i pozytywnego wpływu na lokalne społeczności.
Bardzo często te dwa pojęcia traktowane są tożsamo, w przestrzeni publicznej nawet częściej odnosimy do sformułowania ESG, które niejako ma gwarantować działanie firm w sposób zrównoważony.
Obydwa sformułowania dotyczą wpływu organizacji na środowisko i ludzi, niemniej jednak są też pewne różnice. Zrównoważony rozwój to spojrzenie od wewnątrz firmy na zewnątrz (inside-out), czyli jak my jako organizacja oddziałujemy na otoczenie, w tym środowisko, społeczeństwo i gospodarkę. Pytania, na jakie organizacje powinny sobie odpowiedzieć to: Co patrząc z tej perspektywy jest istotne? Gdzie są nasze główne obszary wpływu? Jak wygląda ten wpływ (pozytywny/ negatywny)?
ESG natomiast, to spojrzenie z perspektywy zewnętrznej (outside-in), czyli przede wszystkim inwestorów. To odpowiedź na pytanie o to w jaki sposób organizacja radzi sobie np. z ryzykami płynącymi z negatywnego wpływu na środowisko, z brakiem poszanowania praw człowieka u naszych dostawców,
Obie perspektywy są niezwykle istotne, a połączenie ich w ramach analizy podwójnej istotności (double materiality), pozwala zidentyfikować kluczowe obszary działania organizacji.
To bardzo często zadawane pytanie. Zagadnienie jest wielowątkowe, wieloobszarowe, ponadto wybiegające często poza krótkoterminowy horyzont planowania. Nie ułatwia sprawy gąszcz informacji o regulacjach raportowych, środowiskowych, które już obowiązują lub są dopiero procedowane, jak również różne oczekiwane poziomy aspiracji (np. oczekiwane dążenie do neutralności emisyjnej, czyli tzw. net-zero).
Ważne, by na początku dobrze zdefiniować oczekiwania, założenia i ograniczenia. To wskaże kierunek dla poziomu aspiracji i celów, jakie chcemy wyznaczać. Przyjęcie poprawnych oczekiwań, założeń i ograniczeń jest kluczowe by określić co chcemy zmieniać i dlaczego. Powinniśmy sobie odpowiedzieć na te pytania zanim przejdziemy do kolejnych kroków, czyli jak i poprzez jakie projekty, inicjatywy chcemy działać.
W Synergist mamy jasno ułożony proces, który pozwoli dobrać adekwatne działania i dobrze zdefiniować cele, jakie chcemy osiągnąć.
Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) została zatwierdzona przez Parlament Europejski dn. 10.11.2022r. i zastąpiła wcześniej obowiązującą Dyrektywę NFRD. CSRD będzie obowiązywać od okresu sprawozdawczego rozpoczynającego się 1 stycznia 2024 r. (raportowanie w 2025r.) lub później w zależności od wielkości podmiotu i strefy geograficznej jego działalności.
CSRD nakłada na podmioty nowy wymóg raportowania, którego celem jest poprawa użyteczności i wiarygodności informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, zapewnienie kompleksowego obrazu wyników firmy w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz wspieranie zrównoważonych inwestycji i podejmowania decyzji.
CSRD obejmie ok. 50 tys. Firm w UE, w tym 3 tys. w Polsce:
- od r. 2025 (za rok 2024) -> wszystkie duże jednostki podlegające dyrektywie NFRD,
- Od r. 2026 (za rok 2025) -> pozostałe duże jednostki
- Od r. 2027 (za rok 2026) -> wszystkie spółki MŚP, których papiery są notowane na rynkach regulowanych UE
- Od r. 2029 (za rok 2028) -> przedsiębiorstwa pozaeuropejskie
Raporty będą podlegały obowiązkowym audytom, analogicznie jak ma to miejsce obecnie w przypadku sprawozdań finansowych.
Przedsiębiorstwa objęte dyrektywą, będą zobowiązane do przedstawienia modelu biznesowego i strategii ESG. Nowe elementy strategii ESG obejmować będą m.in.:
-
- główny, faktyczny lub potencjalny niekorzystny wpływ związany z łańcuchem wartości przedsiębiorstwa, w tym z jego własną działalnością, jego produktami i usługami, relacjami biznesowymi i jego łańcuch dostaw;
- wszelkie podjęte działania i wyniki takich działań w celu zapobiegania, łagodzenia lub naprawiania rzeczywistych bądź potencjalnych niekorzystnych skutków;
- plany przedsiębiorstwa mające na celu zapewnienie, że jego model biznesowy i strategia są zgodne z przejściem na zrównoważoną gospodarkę i ograniczeniem globalnego ocieplenia do 1,5°C zgodnie z Porozumieniem Paryskim;
- opis polityki przedsiębiorstwa w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju;
- opis głównych ryzyk związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju.
Uzupełnieniem dyrektywy CSRD jest Taksonomia UE, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088. Taksonomia UE ma dodatkowo zwiększyć przejrzystość przedsiębiorstw w oświadczeniach na temat informacji niefinansowych przedsiębiorstw, m.in. zobowiązując podmioty objęte obowiązkiem aby ujawniać informacje na temat tego, w jaki sposób i w jakim stopniu działalność tego przedsiębiorstwa jest związana z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo.
Inne skutki regulacji
• W myśl nowych regulacji firmy kierować się będą regułą podwójnej istotności.
• Obowiązywać będzie jednolity format sprawozdawczy.
• Jeden zintegrowany raport — informacje zawarte w sprawozdaniu z działalności.
• Raporty będą obowiązkowo audytowane z podobnym reżimem, jaki ma miejsce obecnie w przypadku raportów finansowych.
Raportowanie ESG to ujawnienia informacji niefinansowych, zgodnie z Dyrektywą CSRD i Taksonomią UE. Raportowanie będzie dotyczyło kwestii środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego. Raportowanie to będzie obowiązywało już od r. 2025 (za r. 2024) i najpierw obejmie duże przedmioty EU podlegające wcześniej obowiązkom dyrektywy NFRD, a następnie sukcesywnie będzie obejmowało spółki nienotowane na giełdzie oraz mniejsze podmioty, a także podmioty pozaeuropejskie. Raportowanie obejmie cztery obszary, tj.: ład korporacyjny, strategię, wpływ, ryzyka i szanse oraz wskaźniki i cele.
Aktualnie procedowana jest także Dyrektywa CSDD, która uzupełni wytyczne dotyczące ujawnień i zapewni należytą staranność podmiotów w realizowaniu i raportowaniu działań ESG.
Poza spełnieniem wymogów regulacyjnych, raportowanie ESG ma jeszcze dwie istotne funkcje:
- Pełni coraz bardziej istotne znaczenie dla inwestorów - kwestie takie jak ryzyko klimatyczne, polityka pracownicza, zrównoważone łańcuchy dostaw i cyberbezpieczeństwo są obecnie coraz częściej uwzględniane w due diligence doradców inwestycyjnych i zarządzających aktywami,
- Zapewnia przejrzystość dla pozostałych interesariuszy - ujawnianie informacji ESG daje firmom możliwość zachowania pełnej przejrzystości wobec interesariuszy. Obserwowane w badaniach coraz większe zainteresowanie kwestiami ESG ze strony klientów oraz potencjalnych pracowników powoduje to, iż pozytywna informacja w zakresie zarówno stosowanych praktyk, jak i zamierzeń w obszarach ESG może być istotnym elementem przewagi konkurencyjnej.
Ponadto mierzenie i ujawnianie wskaźników ESG pozwala oceniać, na ile realne są prezentowane plany, strategie przedsiębiorstw.
W myśl zasady “What gets measure gets managed” - zarządzamy, jeśli mierzymy, raportowanie jest istotnym elementem wspierającym programy zrównoważonej transformacji. W Synergist pilnujemy jednocześnie, by nie wpaść w tzw. pułapkę raportowania, czyli sytuację, gdy tak mocno stajemy się zajęci procesem zbierania danych i raportowanie, że brakuje czasu i zasobów na efektywne wdrażanie planowanych działań.
Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDGs) to zbiór 17 celów opracowanych przez Organizację Narodów Zjednoczonych, które zostały przyjęte 25 września 2015 roku przez przywódców 193 krajów świata i stanowią część Agendy 2030. Obejmują 169 zadań i 304 wskaźniki, skonstruowane w taki sposób, by stały się uniwersalną wytyczną do działania dla wszystkich krajów, organizacji i przedsiębiorstw.
Aby zrealizować jej ogromne ambicje, cele zostały podzielone tak, by mogły uwzględnić szeroki zakres tematyczny w trzech głównych wymiarach zrównoważonego rozwoju, tj: wzrost gospodarczy, integrację społeczną i ochronę środowiska. Są one ukierunkowane na rozwiązanie globalnych wyzwań społecznych, gospodarczych i środowiskowych, a ich celem jest poprawa jakości życia ludzi na całym świecie.
Analiza podwójnej istotności wymagana zgodnie ze standardami ESRS, uzupełniającymi dyrektywę CSRD, jest procesem obejmującym:
- Istotność oddziaływania, czyli ocenę wpływu przedsiębiorstwa i jego łańcucha wartości na kwestie środowiskowe i społeczne. W przypadku zarówno negatywnych jak i pozytywnych oddziaływań, brane są pod uwagę takie aspekty, jak dotkliwość i prawdopodobieństwo oddziaływania (w przypadku potencjalnych oddziaływań)
- Istotność finansowa, czyli ocena oddziaływania aspektów i trendów społecznych oraz ekologicznych na kondycję finansową firmy.
Poza spełnieniem wymogu raportowania ESG, jest to proces, który rekomendujemy wykorzystywać, jako element analizy strategicznej przedsiębiorstwa istotny nie tylko dla interesariuszy, ale także dla samej organizacji jako element całościowej analizy ryzyka. Pozwala wskazać kluczowe obszary ESG, które powinny być adresowane w programach zrównoważonej transformacji.
Termin greenwashing oznacza świadome lub nieświadome wprowadzanie w błąd klientów, inwestorów i innych interesariuszy odnośnie produktów i usług przedstawianych, jako zrównoważone. Stosowanie praktyk greenwashing niesie za sobą istotne ryzyka finansowe, reputacyjne i prawne.
Występuje wtedy, gdy przykładowo firma prezentuje niewiarygodne plany transformacji w kierunku net-zero, gdy deklaracje nie mają pokrycia w rzeczywistych działaniach lub gdy oferuje jako zrównoważone produkty, które nie zostały w rzeczywistości wytworzone w zrównoważony sposób (np. nie przestrzegano praw człowieka w łańcuchu dostaw).
Firmy są narażone na oskarżenia o greenwashing nawet wtedy, gdy realizują wiele inicjatyw, ale które nie prowadzą do rzeczywistej, zrównoważonej transformacji biznesu.
Celem zapobieżenia zjawisku greenwashing w r. 2022 z inicjatywy Komisji Europejskiej rozpoczęto prace nad dyrektywą CSDD dotyczącą należytej staranności.
Dyrektywa CSDD, czyli Corporate Sustainable Due Diligence Directive, to będąca w trakcie procedowania dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. Zobowiązuje ona duże firmy do identyfikowania, oceny i zarządzania negatywnym wpływem, jaki mogą mieć na środowisko i społeczeństwo. Wśród uwzględnionych w regulacji kwestii są m.in. praca dzieci, niewolnictwo, wyzysk pracowników, zanieczyszczenie, wylesianie, nadmierne zużycie wody lub degradacja ekosystemów. Dyrektywa będzie dotyczyła unijnych przedsiębiorstw i dominujących spółek macierzystych, zatrudniających ponad 500 pracowników i osiągających całkowite obroty powyżej 150 mln euro. W niektórych przypadkach jej wymaganiom podlegać mogą także firmy zatrudniające ponad 250 pracowników, z obrotami przekraczającymi 40 mln euro. Propozycja dyrektywy musi uzyskać akceptację Komisji Prawnej UE, Rady oraz Parlamentu Europejskiego.
Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS - European Sustainability Reporting Standards) to zestaw 12 standardów (w tym 10 dotyczących ESG i 2 ogólne), wydanych w formie aktu delegowanego, stanowiących uzupełnienie dyrektywy CSRD. Określają one obowiązkowe zasady, do których firmy sporządzające sprawozdania w zakresie zrównoważonego rozwoju będą musiały dostosować swoje oświadczenia w tym obszarze. W swoich raportach firmy będą ujawniać trzy poziomy wskaźników: niezależne od sektora, specyficzne dla sektora oraz specyficzne dla danego podmiotu.
ESRS mają na celu poprawę sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw w UE pod względem dokładności, spójności, porównywalności i standaryzacji.
Podczas gdy greenwashing dotyczy roszczeń środowiskowych, social washing odnosi się do wprowadzających w błąd informacji na temat społecznej odpowiedzialności produktów lub usług firmy a także procesów produkcyjnych, logistycznych, sprzedażowych, itp. Przykłady negatywnych praktyk mogą dotyczyć ukrywania/ pomijania negatywnych informacji, działań marketingowych wprowadzających w błąd klienta, pozorne dbanie o pracowników oferując im pakiet benefitów bez faktycznego dbania o ich dobrostan, itp. Skuteczne przeciwdziałanie social washing wymaga dokładnego badania i weryfikacji działań i praktyk organizacji, aby upewnić się, że deklarowane zobowiązania do społecznej odpowiedzialności są autentyczne i mają realny wpływ.
Według International Integrated Reporting Council raportowanie zintegrowane to „zwięzłe przekazanie istotnych informacji finansowych i niefinansowych oraz wszystkich zależności pomiędzy tymi informacjami w kontekście określenia całościowej wartości podmiotu”. Raport zintegrowany to sposób i narzędzie komunikacji organizacji pokazujące, w jaki sposób jej strategia, ład korporacyjny i wyniki, w kontekście otoczenia zewnętrznego, pozwalają jej tworzyć wartość w krótkiej, średniej i długiej perspektywie czasowej.
Ślad węglowy odnosi się do ilości gazów cieplarnianych, zwłaszcza dwutlenku węgla (CO2) oraz innych gazów związanych z emisjami cieplarnianymi, wydzielanych do atmosfery w wyniku działań organizacji lub jednostki, w tym związanych z procesami wytwarzania, logistyki, sprzedaży danego produktu lub usługi. Jest to miara wpływu danego przedsięwzięcia na zmiany klimatyczne.
Ślad węglowy obejmuje emisje pochodzące nie tylko z bezpośrednich źródeł, takich jak spalanie paliw kopalnych, ale także z pośrednich źródeł, takich jak produkcja i transport surowców, produkcja, transport i utylizacja produktów oraz zużycie energii. Obliczenia śladu węglowego mają na celu zrozumienie pełnego wpływu danego działania lub produktu na środowisko pod względem emisji gazów cieplarnianych.
Organizacje, przedsiębiorstwa i jednostki mogą dążyć do zmniejszenia swojego śladu węglowego poprzez podejmowanie bardziej ekologicznych praktyk, zrównoważone źródła energii, efektywność energetyczną, czy też innowacyjne podejścia do produkcji i konsumpcji.
Taksonomia to potoczna nazwa Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje. Jej celem jest zwiększenie poziomu ochrony środowiska poprzez przekierowanie kapitału z inwestycji szkodzących środowisku na bardziej ekologiczne alternatywy. Taksonomia nie wprowadza zakazu inwestowania w działalności szkodzące środowisku, ale przyznaje dodatkowe preferencje dla ekologicznych rozwiązań. Oznacza to, że organizacja realizująca cele i projekty prośrodowiskowe zgodne z celami Taksonomii, będzie miała nieporównywalnie większe szanse na pozyskanie kapitału, w tym preferencyjnych funduszy europejskich, niż podmioty o to nie dbające. Ponieważ uczestnicy rynku finansowego będą również objęci raportowaniem, pozyskanie kapitału na cele i działalności niezgodne z Taksonomią i ESG będzie coraz trudniejsze i coraz droższe. Cele środowiskowe Taksonomii to:
- łagodzenie zmian klimatu,
- adaptacja do zmian klimatu,
- zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
- przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
- zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola oraz
- ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.
Dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, jeżeli łącznie spełnia cztery warunki, tj.:
- wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z powyższych celów środowiskowych,
- nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych,
- jest prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami,
- spełnia techniczne kryteria kwalifikacji.
